Migrena należy do grupy pierwotnych bólów głowy, czyli niebędących objawem innych chorób. Charakteryzuje się napadowym występowaniem bólu, któremu czasem towarzyszą dodatkowe objawy neurologiczne. Obecnie nie ma jednej teorii wyjaśniającej przyczynę powstawania migreny, najczęściej zwraca się uwagę na zaburzenia nerwowo-naczyniowe w obrębie mózgowia.

W Polsce częstość występowania migreny wynosi około 8%, z czego większość stanowią kobiety (około 75%). Pierwsze objawy mogą pojawić się w każdym wieku, jednak u prawie 90% chorych pierwszy napad bólu występuje przed 40. rokiem życia.

W przebiegu napadu migreny ból obejmuje zazwyczaj jedną stronę głowy, jest pulsujący i nasila się przy aktywności fizycznej. Bólowi mogą towarzyszyć nudności, czasem wymioty oraz nadwrażliwość na światło, dźwięki lub zapachy. Czasem ból jest bezpośrednio poprzedzony dodatkowymi objawami neurologicznymi, które nazywane są aurą migrenową. Objawy aury z reguły ustępują tuż przed pojawieniem się bólu lub na początku jego trwania. Do objawów aury zaliczane są: zaburzenia widzenia najczęściej o charakterze migających plam lub linii (rzadziej występuje zamazanie lub deformacja obrazu), drętwienie twarzy lub kończyn, zawroty głowy oraz zaburzenia mowy. Rzadko w przebiegu aury migrenowej dochodzi do przejściowego, całkowicie odwracalnego osłabienia jednej połowy ciała. Objawy aury trwają od kilku do kilkunastu minut, w większości przypadków ustępują po 60 minutach, w wyjątkowych przypadkach trwają do 24 godzin. Sam ból migrenowy trwa od 4 do 72 godzin, w przypadku skutecznego leczenia krócej.

Rozpoznanie migreny jest ustalane na podstawie wywiadu, czyli co najmniej kilkukrotnego występowania bólów głowy o charakterystycznym przebiegu i lokalizacji. Do rozpoznania nie są konieczne badania dodatkowe, chociaż mogą być wykonane badania obrazowe mózgu i EEG w celu wykluczenia innych chorób. Zależnie od ilości napadów w miesiącu, rozpoznajemy migrenę epizodyczną i przewlekłą (powyżej 15 napadów w miesiącu).

Leczenie migreny można podzielić na leczenie doraźne napadu bólu głowy oraz leczenie profilaktyczne, którego celem jest zmniejszenie liczby napadów. W leczeniu doraźnym stosuje się leki przeciwbólowe (paracetamol, kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne), pochodne ergotaminy lub tryptany.

W przypadku wystąpienia migrenowego bólu głowy lek przeciwbólowy należy przyjąć jak najszybciej.

W leczeniu profilaktycznym stosowane są różne grupy leków (np. propranolol, flunaryzyna, leki przeciwpadaczkowe: kwas walproinowy czy topiramat, leki przeciwdepresyjne, takie jak amitryptylina).

Obecnie także istnieje także możliwość włączenia leczenia toksyną botulinową, gepantami lub przeciwciałami monoklonalnymi anty-CGRP (erenumab, fremanezumab). Powyższe rozwiązania cechują się wysoką skutecznością i dobrym profilem bezpieczeństwa.

Autor: Magdalena Nowowiejska-Jastrzębowska, specjalista neurologii

Przypisy

• Merritt Neurologia, Stephan A. Mayer, Elan D.Louis, James M. Noble, red.wyd. pol. Wojciech Turaj,, Edra Urban&Partner 2023,
• Neurologia, Adam Stępień, Medical Tribune Polska, 2022.